Uszkodzenie łąkotki to zjawisko stosunkowo powszechne, występujące zazwyczaj u osób młodych, które uprawiają sport. Kontuzja może powstać gwałtownie lub wskutek zsumowanych mikrourazów. Sama struktura łąkotki odpowiada za stabilizację, amortyzację stawu kolanowego oraz umożliwia w nim ruchy obrotowe.
Rzepka jest amortyzatorem stawu kolanowego. Bez niej mięsień czworogłowy, przy kolanie zgiętym do 45 stopni, traciłby 30% siły. O dużym znaczeniu rzepki w organizmie człowieka świadczy także grubość chrząstki, która jest jedną z większych, gdyż osiąga nawet 6 mm.
Więzadło krzyżowe przednie to najczęściej uszkadzana struktura wewnątrz kolana. ACL odpowiada głównie za stabilizację kolana, dlatego jego nieleczona kontuzja ogranicza sprawność kończyny.
Więzadło to łączy kość udową z piszczelową, a jego główną funkcją jest utrzymanie stabilności stawu kolanowego. Najczęstszą przyczyną uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego są kontuzje w czasie uprawiania sportu, szczególnie piłki nożnej i narciarstwa. Oczywiście uszkodzenie tego więzadła może być także skutkiem różnego rodzaju wypadków.
Więzadło krzyżowe przednie to wewnątrzstawowe więzadło stawu kolanowego. Przyczepia się do wewnętrznej powierzchni kłykcia bocznego kości udowej (przy jego brzegu tylnym). Biegnie skośnie w dół i przyśrodkowo. Końcowy przyczep znajduje się w polu międzykłykciowym przednim kości piszczelowej.
Leczenie tej struktury może przebiegać w sposób zachowawczy, czyli nieoperacyjny. O podjęciu tego rodzaju leczenia decydujemy, jeśli badanie rezonansem magnetycznym wykazuje częściowe uszkodzenie i jeśli w badaniu manualnym kolano nie wykazuje niestabilności, czyli „nie ucieka”. W takim wypadku należy zdecydować się na intensywną rehabilitację w celu poprawy motoryki i ruchomości stawu kolanowego.
W czasie uszkodzenia nasz organizm reaguje obronnie i napina struktury okołostawowe tj. mięśnie, aby ochronić staw. Takie działanie jest bardzo inteligentne ze strony naszego organizmu, ale w dłuższej perspektywie nadmierny skurcz jest szkodliwy, gdyż zaburza funkcjonowanie kolana. Wtedy właśnie potrzebna jest interwencja fizjoterapeutyczna, aby doprowadzić staw do optymalnej kondycji. Wszelkiego rodzaju ograniczenia ruchu będą niewłaściwie wpływały na staw w dłuższej perspektywie uszkadzając go. Głównym celem skutecznej rehabilitacji jest takie zbudowanie mięśnia czworogłowego, szczególnie jego głowy przyśrodkowej, aby staw był bardzo stabilny, ale i dynamiczny – działający w pełnym zakresie ruchu i w swojej fizjologicznej osiowości. Aby utrzymać taki efekt, należy pod okiem fizjoterapeuty wykonywać określone ćwiczenia. Skutek taki powinniśmy wypracować w ciągu 6 tygodni.
Kolejnym sposobem leczenia uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego jest interwencja chirurgiczna, czyli leczenie operacyjne. Należy jednak pamiętać, że bezwzględnym wskazaniem do zabiegu nie jest zerwanie więzadła, lecz funkcjonalna niestabilność stawu kolanowego. Istnieje grupa pacjentów, u których możliwe jest uniknięcie zabiegu przez skompensowanie braku ciągłości więzadła mięśniami, szczególnie mięśniem czworogłowym. W większości przypadków zerwania więzadła dochodzi do zabiegu rekonstrukcji. Najczęściej wykonywanym zabiegiem jest przeszczep ze ścięgien mięśnia smukłego i półścięgnistego. Pobiera się wycinki tych ścięgien, preparuje i po uprzednim usunięciu uszkodzonego więzadła wszczepia się je w miejsce odpowiednie dla więzadła krzyżowego przedniego. Metoda ta wymaga około 6-9 miesięcznego wstrzymania się od intensywnego sportu czy ciężkiej pracy. Pobrane fragmenty ścięgien odrastają w czasie około 2 lat. Samo kolano uzyskuje wytrzymałość zbliżoną do stanu z przed urazu po roku. Jest to relatywnie bezpieczna metoda, rzadko występują powikłania.
Istnieje także metoda przeszczepu, w której używa się więzadła rzepki. Jej atutem jest większa wytrzymałość, gdyż przeszczep pobierany jest razem z elementami kostnymi z rzepki i z guzowatości kości piszczelowej. Jednak taki przeszczep znacząco osłabia mięsień czworogłowy, bo aż o 30%, gdyż rzepka bezpośrednio współpracuje z tym mięśniem. Ze względu na to, metoda jest wybierana bardzo rzadko przy pierwotnym zabiegu. Natomiast więzadło rzepkowe lub rozcięgno mięśnia czworogłowe jest wykorzystywane w zabiegach rewizyjnych po ponownym uszkodzeniu więzadła krzyżowego.
Znane są również przeszczepy allogeniczne, czyli od dawców tkanek i przeszczepy sztuczne. Jednak pobranie własnego ścięgna jest dużo lepszym rozwiązaniem. Trwałość przeszczepów allogenicznych i sztucznych jest gorsza i występuje większe ryzyko powikłań.
Po leczeniu operacyjnym nie należy zwlekać z podjęciem rehabilitacji. Powinna być przeprowadzona zgodnie z odpowiednim protokołem pooperacyjnym i pod kontrolą doświadczonego fizjoterapeuty.
Zabieg endoprotezy kolana wykonany w Szpitalu Specjalistycznym im. S. Żeromskiego w Krakowie.
Niektórzy biegacze mają problem z bólem kolan po joggingu, dlatego warto wzmocnić stawy, aby uniknąć przykrych dolegliwości po treningu. Dobrym sposobem jest uzupełnienie codziennej diety o produkty, które dodadzą energii, a zarazem wspomagać będą kolana.
Łąkotki (łac. menisci) to dwie elastyczne struktury umiejscowione w kolanie, które mają kształt półksiężyca. Rodzaje uszkodzenia łąkotek są różne – horyzontalne (rozwarstwienie), podłużne, a także degeneracyjne w przypadku zmian zwyrodnieniowych.
Chociaż choroba zwyrodnieniowa może zaatakować każdy z naszych stawów, najczęściej dotyka stawu kolanowego. Do jej rozwoju przyczyniają się urazy – zarówno częste i niewielkie kontuzje, jak i jednorazowy poważny uraz; a także koślawość lub szpotawość kolan, choroby reumatyczne, nadwaga i otyłość.
Do skręcenia stawu kolanowego najczęściej dochodzi podczas aktywności fizycznej, jednak istnieje wiele innych przyczyn tego urazu. Pacjent powinien jak najszybciej udać się do lekarza ortopedy, który może zlecić dodatkowe badania pomocne podczas diagnozy i wyboru najskuteczniejszej w danym przypadku terapii.
