Kolano biegacza, nazywane również zespołem pasma biodrowo-piszczelowego (ITBS, iliotibial band syndrome), to zespół objawów związanych z przeciążeniem układu mięśniowo-powięziowego z boku uda. Charakterystycznymi objawami ITBS jest ból zlokalizowany po bocznej stronie kolana lub nad nim na przebiegu pasma biodrowo-piszczelowego.
Łąkotki amortyzują obciążenia, dopasowują powierzchnie stawowe do siebie i chronią chrząstkę stawu kolanowego przed przeciążeniami. Utrata funkcji łąkotki prowadzi do przyspieszenia zmian zwyrodnieniowych kolana.
Funkcją więzadła krzyżowego przedniego (ACL, ang. anterior cruciate ligament) jest zapobieganie nadmiernej translacji przedniej piszczeli oraz stabilizacja ruchów rotacyjnych kolana.
Kontuzja dla sportowca (tego zawodowego, ale też amatora) jest niczym wyrok. Kilka tygodni lub miesięcy bez uprawiania sportu = spadek formy i konieczność długotrwałego nadrabiania zaległości. Wiele osób decyduje się na skrócenie okresu rekonwalescencji wbrew zaleceniom lekarza lub rehabilitanta. Takie postępowanie niestety niesie za sobą poważne, negatywne konsekwencje.
W intensywnym życiu osoby aktywnej fizycznie zdarzają się przerwy. Przetrenowanie, kontuzja albo zwykła choroba sprawiają, że trzeba chwilowo zrezygnować z regularnych treningów. Kilka dni odpoczynku dużej różnicy nie zrobi, ale już kilka tygodni sprawi, że wydolność organizmu zauważalnie spadnie.
Nagłe obroty, wyskoki, zmiany kierunku biegu czy upadki – to tylko niektóre z czynności, jakie wykonuje człowiek w czasie treningu. Układ ruchu sportowca narażony jest na wiele niecodziennych przeciążeń i wysiłków. Nawet najlepiej przygotowanym fizycznie piłkarzom czy siatkarzom zdarza się doznać kontuzji. Do jednych z najczęściej uszkadzanych okolic ciała możemy zaliczyć staw kolanowy, a jego urazy podzielić na pojedyncze (izolowane) bądź złożone. Uraz izolowany oznacza, że tylko jeden element stawu zostaje naruszony, i tak do poważnych urazów pojedynczych zaliczamy np. częste wśród sportowców, zniszczenie więzadła krzyżowego przedniego (ACL). Sprawa komplikuje się, gdy do uszkodzenia ACL dołączają urazy więzadła pobocznego piszczelowego (MCL) czy łąkotek.
Aby zobrazować skalę problemu, warto przytoczyć dane statystyczne. Obecnie w Polsce w ciągu roku 1 na 1 000 mieszkańców doznaje urazu ACL. Pozwala to nam na wnioski, że problem ten dotyka już nie tylko zawodowych sportowców, jak Kuba Błaszczykowski i Arkadiusz Milik, ale coraz częściej ludzi uprawiających sport rekreacyjnie. Powstanie uszkodzeń, w znaczący sposób zaburzających mechanikę i stabilność stawu kolanowego, oznacza dla chorego operacyjną rekonstrukcję zniszczonych elementów oraz długą rehabilitację. Czy jednak odpowiednie leczenie i przykładna rehabilitacja dają gwarancję powrotu do ulubionych dyscyplin sportu?
Nad tym, ile zajmie przygotowanie pacjenta do ponownego podejmowania treningów zastanawiało się już wielu lekarzy i trenerów. Decyzja o dopuszczeniu do obciążeń operowanego stawu jest ciężka i wiąże się z ogromną odpowiedzialnością. Każdy organizm regeneruje się w innym tempie, a zbyt wczesne i agresywne treningi, szczególnie w początkowym okresie po zabiegu, niosą za sobą ryzyko ponownego urazu. W ciągu pierwszego roku od kontuzji ponownym urazom ulega nawet 50% pacjentów. Czy spektakularne powroty piłkarzy do gry po kilku miesiącach od urazu są zatem możliwe, a przede wszystkim bezpieczne?
W związku z rosnącą częstością urazów ACL w populacji, środowiska medyczne stają przed zadaniem znalezienia obiektywnego sposobu oceny sprawności pacjentów i kwalifikacji ich do rozpoczęcia treningów. Na uwagę zasługuje nowy, ustandaryzowany protokół testowy Back in Action (BIA), w którym upatruje się metody szybkiego i obiektywnego badania chorych. Opiera się on na szeregu prostych zadań sprawnościowych oceniających równowagę, siłę, zwinność, szybkość, dynamikę ruchu oraz ich interpretacji. Metoda ta znalazła już wielu zwolenników za granicą, w Polsce jednak dopiero staje się popularna. W literaturze można znaleźć informacje o tym, że system ten wykorzystują i popierają takie instytucje jak Centrum Medyczne FIFA.
W porównaniu z czasochłonnymi badaniami dotychczas stosowanymi w tego typu przypadkach, jak badanie siły skurczu izokinetycznego, BIA to szybszy i tańszy test. Warto również zwrócić uwagę na fakt, że BIA jest całkowicie skomputeryzowany, co pozwala na znaczny obiektywizm, łatwość wykonania i powtarzalność. Wyniki badań klinicznych wskazują na duże ułatwienie oceny procesu rehabilitacji pacjentów z wykorzystaniem Back in Action. Powrót do sprawności jest bowiem okresem względnym i tylko indywidualne oraz profesjonalne podejście do pacjenta daje możliwość rozpoznania odpowiedniego momentu na powrót do sportu, a to z kolei na nieocenioną satysfakcję i możliwość dalszego rozwoju
W ostatnim czasie zauważyć można, że coraz więcej osób decyduje się na amatorskie uprawianie sportu. Prowadzenie aktywnego trybu życia wybierają osoby w różnym wieku, co jest wynikiem większej świadomości społecznej i dostrzegania istotności zachowań prozdrowotnych.
