ACL – leczenie i rehabilitacja
Więzadło krzyżowe przednie to najczęściej uszkadzana struktura wewnątrz kolana. ACL odpowiada głównie za stabilizację kolana, dlatego jego nieleczona kontuzja ogranicza sprawność kończyny.
Najczęściej do urazu tej struktury dochodzi w wyniku nagłego przesunięcia powierzchni stawowych uda i piszczeli poza ich fizjologiczny zakres. Zdarza się to zazwyczaj, gdy osoba będąca w ruchu nagle zatrzyma się lub zmieni swój kierunek, wywołując tym samym rotację w kolanie. Kolejną z częstych sytuacji, w której może dojść do uszkodzenia więzadła, jest nadmierny przeprost w stawie kolanowym, wywołany przykładowo nagłym obciążeniem wyprostowanych kończyn dolnych.
ACL służy nam przede wszystkim do utrzymania podczas ruchu odpowiedniej stabilizacji na trzech płaszczyznach.
Jakie objawy towarzyszą uszkodzeniu?
- ból,
- słyszalny trzask i uczucie przemieszczenia w momencie nastąpienia urazu,
- usztywnienie kolana / poważne ograniczenie jego motoryki,
- wysięk w kolanie, który rozwija się po upływie doby.
W jaki sposób możemy zdiagnozować swoje kolano?
W celu prawidłowego i pełnego zdiagnozowania kolana niezbędny jest profesjonalny personel medyczny, który wykona badania USG i rezonans magnetyczny. Fizjoterapeuta ma dodatkowo możliwość sprawdzenia stanu stawu kolanowego, posługując się testami funkcjonalnymi oraz próbą przeciążeniową.
Formy leczenia oraz proces rehabilitacji
W przypadku naderwania więzadła stosowane jest leczenie zachowawcze. Polega ono na używaniu stabilizatora kolanowego i wykonywaniu ćwiczeń wzmacniających mięśnie odpowiedzialne za pracę stawu kolanowego. Przerwanie ciągłości więzadła wymaga już leczenia operacyjnego, tzw. artroskopowej rekonstrukcji metodą autogenną lub sztuczną.
Prawidłowy przebieg rehabilitacji ma za zadanie przywrócić ruchomość, siłę oraz koordynację. Szacowany jej czas to 6-12 miesięcy. Rehabilitację wdrażamy w proces rekonwalescencji już po pierwszej dobie od operacji. Pierwsza faza ma na celu zmniejszenie wysięku w stawie oraz doprowadzenie do pełnego wyprostu. Stosowane są głównie ćwiczenia bierne, samowspomagane, mobilizacja rzepki oraz ćwiczenia izometryczne.
W momencie usunięcia szwów pacjent powinien zostać zaopatrzony w ortezę stabilizującą staw kolanowy. Wykonywane jest wtedy dodatkowo rozciąganie pasma biodrowego oraz wprowadzana zostaje nauka prawidłowego chodu i ćwiczenia propriocepcji. W drugiej fazie rehabilitacji głównym celem jest zwiększenie zgięcia w stawie kolanowym oraz wzrost siły mięśniowej. Pacjent dalej może odczuwać dolegliwości bólowe, które można zmniejszyć, dodając do programu rehabilitacji zabiegi z zakresu fizykoterapii (magnetoterapia, ultradźwięki oraz laseroterapia). Wprowadzane zostają również ćwiczenia wolne oraz ćwiczenia z oporem przywodzicieli i mięśni obręczy biodrowej.
Po 6 tygodniach leczenia pacjent podręcznikowo powinien uzyskać zgięcie w stawie kolanowym wynoszące 120 stopni.
W trzeciej fazie rehabilitacji w celu przygotowania pacjenta do pełnego powrotu do aktywności fizycznej stosowany jest trening siłowy i wytrzymałościowy oraz ćwiczenia równoważne.
Po jakim czasie możemy wrócić do pełnej aktywności?
Do trzeciego miesiąca po operacji pacjent nie powinien nadmiernie przeciążać stawu (skakanie, bieganie itp.). Rekomendowane jest wykonywanie ćwiczeń tylko w zamkniętym łańcuchu kinematycznym. Szacowany czas, po którym pacjent mógłby bez obaw powrócić do aktywności sprzed wypadku, zależy od stopnia obciążenia, jakie angażuje dana czynność. W przypadku biegania jest to 4-6 miesięcy, natomiast jazda na nartach 6-9 miesięcy.
