Rekonstrukcja więzadła ACL a powrót do sportu
Funkcją więzadła krzyżowego przedniego (ACL, ang. anterior cruciate ligament) jest zapobieganie nadmiernej translacji przedniej piszczeli oraz stabilizacja ruchów rotacyjnych kolana.
Receptory obecne w więzadle ACL odbierają także informacje o aktualnym położeniu stawu. Dzięki temu możliwe jest pewne i stabilne oparcie ciężaru ciała na kończynie w trakcie aktywności fizycznej. Osoby uprawiające sport a posiadające niewydolne lub zerwane więzadło ACL powinny zasięgnąć konsultacji ortopedycznej celem ustalenia planu leczenia najlepszego z punktu widzenia uprawianej dyscypliny sportowej.
Stopnie uszkodzenia więzadła ACL
- I – niewielkie naciągnięcie więzadła przy zachowanej stabilności stawu kolanowego,
- II – naciągnięcie więzadła lub częściowe jego rozerwanie powodujące niestabilność kolana do 5 mm w teście szuflady przedniej, wynik testu należy zawsze odnosić do wyniku dla drugiej zdrowej nogi,
- III – całkowite zerwanie więzadła lub jego znaczne rozciągnięcie skutkujące niestabilnością wynoszącą ponad 5 mm w teście szuflady przedniej.
Kiedy rekonstruować więzadło ACL?
Rekonstrukcja więzadła ACL ma za zadanie zapewnić stabilność kolana warunkującą ochronę stawu przed narastającymi zmianami zwyrodnieniowymi. Rekonstrukcja ACL przeprowadzana jest głównie u sportowców i u osób wykonujących prace fizyczne, które nie mogą lub nie chcą zrezygnować z tych form aktywności. Są to przeważnie osoby przed 40 rokiem życia oraz osoby, które nie uzyskały zadowalających efektów dzięki rehabilitacji. Należy pamiętać, że po zabiegu operacyjnym również konieczna jest ścisła współpraca pacjenta z fizjoterapeutą – tylko dzięki temu przeszczep zachowa swoją funkcję i będzie chroniony przed ponownym zerwaniem poprzez czynną stabilizację mięśniową. Rekonstrukcja przeprowadza jest najczęściej w przypadku III stopnia uszkodzenia ACL.
Jak wygląda zabieg rekonstrukcji ACL?
Zabieg rekonstrukcji więzadła ACL jest przeprowadzany metodą artroskopową. Chirurg opracowuje wnętrze stawu i usuwa resztki zerwanego więzadła ACL. Następnie przygotowywany jest materiał na przeszczep więzadła. Może być to własne ścięgno mięśnia półścięgnistego, ścięgno mięśnia czworogłowego uda lub więzadło rzepki. Czasami wszczepia się syntetyczne więzadło lub więzadło pochodzące od zmarłego dawcy.
Rehabilitacja i powrót do sportu po rekonstrukcji ACL
Do miesiąca czasu po zabiegu można korzystać z kul łokciowych celem ułatwienia chodzenia. Zakres ruchu w kolanie zwiększany jest stopniowo tak, aby nie naciągnąć przeszczepu nowego ACL. Jeśli wykorzystano własny materiał na przeszczep ACL, jego wytrzymałość obniża się w wyniku procesów gojenia i przebudowy najbardziej w okresie między 6 a 12 tygodniem po zabiegu. W tym okresie należy postępować ściśle według zaleceń fizjoterapeuty – regularnie wykonywać ćwiczenia aktywujące mięśnie stabilizujące staw kolanowy. Zbyt wczesne wdrożenie aktywności, na które kolano nie jest przygotowane może prowadzić do rozciągnięcia przeszczepu i jego niewydolności. Fizjoterapeuta powinien systematycznie oceniać stan kolana i na tej podstawie pozwalać na stosowanie coraz większych obciążeń treningowych.
Powrót do lekkich aktywności typu kontrolowany trucht możliwy jest w około 7 miesiącu po zabiegu. Powrót do uprawiania sportów pełnokontaktowych (piłka nożna, koszykówka) zaleca się około 1 rok po zabiegu. Należy pamiętać, że każdy pacjent jest inny i może osiągać szybsze lub wolniejsze postępy na danym etapie rehabilitacji. Ostateczny moment powrotu do konkretnej dyscypliny sportowej jest ustalany przez fizjoterapeutę lub ortopedę sportowego.
