Uszkodzenie łąkotki a powrót do sportu
Łąkotki amortyzują obciążenia, dopasowują powierzchnie stawowe do siebie i chronią chrząstkę stawu kolanowego przed przeciążeniami. Utrata funkcji łąkotki prowadzi do przyspieszenia zmian zwyrodnieniowych kolana.
Uszkodzenia łąkotek mogą wynikać z ostrego urazu o dużej sile (kontuzje sportowe) lub mogą stanowić efekt wieloletniego zużywania się łąkotki na tle zwyrodnieniowym. Każde podejrzenie pęknięcia łąkotki należy dokładnie zdiagnozować i dopasować leczenie adekwatnie do stopnia i typu uszkodzenia łąkotki. Kontynuacja uprawiania sportu z pęknietą łąkotką może pogłębiać stopień jej uszkodzenia oraz zmniejszać szanse na leczenie przebiegające z zachowaniem własnej naturalnej łąkotki.
Objawy uszkodzonej łąkotki
Ostre uszkodzenie łąkotki objawia się nagłym bólem i słyszalnym trzaskiem podczas obciążania kończyny, najczęściej z elementem rotacji podudzia. Do uszkodzeń wywołanych dużą siłą urazu dochodzi zwykle w trakcie uprawiania sportu. Jeśli dojdzie do przemieszczenia części uszkodzonej łąkotki możliwe jest częściowe zablokowanie stawu lub wyczuwalne klikanie w środku stawu podczas ruchu prostowania kolana.
Uszkodzenia zwyrodnieniowe łąkotek stanowią efekt sumowania się mikrourazów i mogą nastąpić podczas wykonywania codziennych czynności – przy wstaniu z pozycji kucznej lub w trakcie schodzenia ze schodów. Objawy zależą od stopnia uszkodzenia łąkotki – drobne pęknięcia łąkotki mogą nie dawać typowych objawów podczas codziennych aktywności, ale mogą wyzwalać ból kolana „w środku stawu” podczas uprawiania sportu.
Diagnostyka
Aby ocenić stopień uszkodzenia łąkotki, typ pęknięcia i inne istotne cechy urazu, wskazane jest wykonanie rezonansu magnetycznego kolana (MRI).
Leczenie uszkodzonej łąkotki
Drobne pęknięcia w określonych miejscach mogą być leczone zachowawczo, tj. poprzez odpowiednio ukierunkowaną rehabilitację.
Większe uszkodzenia łąkotek muszą zostać zaopatrzone operacyjnie. Metodą leczenia zachowującą własną łąkotkę jest jej zszycie przeprowadzone w ramach zabiegu artroskopii. Zaletą szycia łąkotki jest zachowanie naturalnej biomechaniki stawu kolanowego oraz niższy koszt operacji.
Niektóre typy uszkodzeń łąkotek nie mogą zostać zszyte, wtedy uszkodzoną część łąkotki lub całą łąkotkę usuwa się. Brak łąkotki lub jej części istotnie przyspieszyłoby proces zwyrodnienia kolana, dlatego w leczeniu wykorzystuje się sztuczne implanty łąkotek (zastępujące część łąkotki) oraz całkowite przeszczepy łąkotek pochodzące od zmarłych dawców.
Rehabilitacja po operacji łąkotki
Po operacji szycia łąkotki lub po jej przeszczepieniu nie wolno obciążać operowanej kończyny przez pierwsze kilka tygodni. Istnieją również ograniczenia co do zakresu ruchomości – w tym celu noszona jest specjalna orteza ograniczająca zgięcie kolana, zwykle do 40 lub 60 stopni. Gdy łąkotka w miejscu zszycia zagoi się lub przeszczep osiągnie pożądaną stabilność i wytrzymałość, zaczyna się etap stopniowego obciążania kończyny i dalszego zwiększenia zakresu ruchu. Przez cały okres rehabilitacji wzmacniane są mięśnie stabilizujące staw kolanowy.
Decyzję o powrocie do sportu podejmuje fizjoterapeuta, gdy uzna, że staw kolanowy jest gotowy na pełne obciążenia treningowe. Po szyciu łąkotki jest to zwykle możliwe w 4 miesiącu, a po zabiegu przeszczepienia łąkotki w 6-10 miesiącu po zabiegu.
