Choroba de Quervaina
Istotą choroby de Quervaina jest stan zapalny pochewek ścięgnistych mięśni odpowiedzialnych za prostowanie i odwodzenie kciuka, tj. prostownika krótkiego oraz odwodziciela długiego kciuka. Mięśnie te leżą w pierwszym przedziale prostowników nadgarstka zlokalizowanym na bocznej powierzchni nasady dalszej kości promieniowej. Rozwój zapalenia może być zapoczątkowany przez przewlekłe drażnienie pochewki ścięgna, która wchodzi w konflikt z otaczającymi tkankami. Dochodzi do zaburzenia ślizgu ścięgna i powstawania mikrourazów, które sumując się, wywołują stan zapalny. Przyczynę przeciążenia ścięgna stanowi zazwyczaj wielokrotne powtarzanie ruchów chwytnych ręki z odchylonym kciukiem i odwiedzionym nadgarstkiem. Do osób szczególnie narażonych na wystąpienie choroby de Quervaina należą: muzycy, pracownicy manualni, a także świeżo upieczone matki (ze względu na częste podnoszenie dziecka i wykonywanie czynności pielęgnacyjnych).
Objawy i diagnostyka choroby de Quervaina
Chorobie de Quervaina towarzyszy obrzęk i tkliwość palpacyjna promieniowej powierzchni nadgarstka i nasady kciuka. Ból pojawia się w trakcie chwytania większych przedmiotów czy zaciskania hamulca ręcznego w samochodzie. W przypadku jednoczesnego podrażnienia gałązki powierzchownej skórnej nerwu promieniowego, do zgłaszanych objawów należy również uczucie lekkiego drętwienia okolicy kciuka i grzbietowej powierzchni ręki.
Test Finkelsteina ułatwia wstępne rozpoznanie choroby. Próba polega na schowaniu kciuka w zaciśniętej w pięść dłoni i odchyleniu nadgarstka w kierunku dołokciowym. Czynność ta znacznie nasila dolegliwości bólowe.
Pomocne w diagnostyce może być również badanie USG, które uwidacznia wysięk i pogrubienie pochewek ścięgnistych. Ortopeda powinien zróżnicować chorobę de Quervaina od pozostałych patologii w obrębie kciuka, np. zapalenia stawu nadgarstkowo-śródręcznego kciuka (CMC, art. carpometacarpea pollicis) czy złamania kości łódeczkowatej.
Leczenie zachowawcze
W początkowych stadiach choroby postępowanie polega na czasowym odciążeniu ścięgien. Efekt ten można uzyskać dzięki noszeniu specjalnej ortezy, która utrzymuje nadgarstek w lekkim zgięciu grzbietowym 10-15°, a kciuk w odchyleniu dopromieniowym. Orteza powinna jednocześnie umożliwiać wykonywanie ruchu w stawie międzypaliczkowym kciuka. Czas noszenia ortezy wynosi zwykle około 3 tygodni. Powinno się również podjąć próbę zniwelowania ewentualnych dysbalansów napięć mięśniowych w obrębie przedramienia oraz zaburzeń biomechaniki stawu promieniowo-nadgarstkowego, które mogłyby przyczyniać się do nieprawidłowego ruchu ślizgowego ścięgien. W razie braku poprawy i utrzymywania się dolegliwości, lekarz ortopeda może zadecydować o ostrzyknięciu pochewek ścięgnistych środkiem sterydowym.
Operacyjne odbarczenie pierwszego przedziału prostowników
Zaawansowany stopień schorzenia i obecność pozapalnych zwłóknień tkanek w pierwszym przedziale prostowników stanowi wskazanie do wykonania zabiegu chirurgicznego. Odbarczenie polega na odsłonieniu włókien troczka prostowników i nacięciu lub częściowym wycięciu pochewek ścięgnistych oraz uwolnieniu pozostałych zrostów utrudniających ślizg tkanek. Zabieg można przeprowadzać na otwarto lub metodą endoskopową, co pozwala uzyskać taki sam poziom efektywności zabiegu przy wytworzeniu mniejszej blizny pooperacyjnej.
Rehabilitacja po zabiegu
W kilku pierwszych dniach po zabiegu pacjent wykonuje ruchy w stawie międzypaliczkowym kciuka, do których stopniowo dołącza ostrożne ruchy w pozostałych stawach kciuka i nadgarstka w granicach dolegliwości bólowych. Po usunięciu szwów konieczne jest dokładne manualne opracowanie blizny pooperacyjnej oraz techniki ułatwiające ślizg ścięgien w przedziale prostowników. Do 6 tygodni po zabiegu powinno się zrezygnować z pracy fizycznej obejmującej czynności, które nadmiernie przeciążałyby mięśnie odwodzące i prostujące kciuka.