Torbiel Bakera

Torbiel Bakera (cysta Bakera) jest to niefizjologicznie położona wypełniona płynem stawowym przestrzeń usytuowana w dole podkolanowym. Torbiel Bakera może być widoczna jako miękkie w dotyku, wypełnione płynem wybrzuszenie z tyłu nogi pomiędzy udem a podudziem. Jest ono szczególnie zauważalne, gdy porównujemy od tyłu obie kończyny dolne.

Miejscem powstawania jest zwykle przestrzeń między ścięgnem mięśnia półbłoniastego uda a ścięgnem głowy przyśrodkowej mięśnia brzuchatego łydki.

Jak powstaje torbiel Bakera?

Torbiel Bakera może powstawać w związku z podwyższonym ciśnieniem płynu maziowego wewnątrz stawu. Sytuacja taka ma miejsce przy nadmiernej produkcji płynu stawowego czy obecności krwiaka pourazowego wewnątrz jamy stawu. Podwyższone ciśnienie w stawie oddziałuje na miejsca osłabionego oporu z tyłu stawu kolanowego, powodując przeciek płynu i utworzenie przepukliny lub nadmierne powiększenie się kaletki brzuchato-półbłoniastej.

Co wywołuje torbiel Bakera?

U osób dorosłych torbiel Bakera powstaje najczęściej w związku z patologiami występującymi w obrębie stawu kolanowego. Wysięk w stawie kolanowym może towarzyszyć zaawansowanym zmianom zwyrodnieniowym kolana, chorobom zapalnym (np. reumatoidalnemu zapaleniu stawów, dnie moczanowej) lub może powstać w wyniku uszkodzenia struktur wewnętrznych stawu.

Zwiększone ryzyko występuje u osób przeciążających stawy kolanowe, z wiotkością tkanki łącznej i niekorzystnymi anatomicznymi uwarunkowaniami tylnej okolicy kolana.

Jakie objawy mogą towarzyszyć torbieli Bakera?

W wielu przypadkach oprócz wyczuwalnego wybrzuszenia w dole podkolanowym nie występują żadne inne specyficzne objawy. Jeśli staw objęty jest procesem zapalnym, wtedy odczuwany jest ból i uczucie „wypychania” w kolanie, kolano jest spuchnięte, a wykonywanie ruchów czy chodzenie może być utrudnione. W rzadkich przypadkach torbiel Bakera może uciskać na nerw i powodować zaburzenia czucia w obrębie łydki. Mogą też oczywiście występować objawy zależne od pourazowego uszkodzenia struktur wewnętrznych kolana.

Diagnostyka

Aby rozpoznać torbiel Bakera w większości przypadków wystarczy badanie palpacyjne. Ortopeda może także wykonać badanie USG lub rzadziej rezonans magnetyczny kolana po to, aby zlokalizować przyczynę powstania torbieli.

Leczenie torbieli Bakera

Zaleca się czasowe odciążenie kolana – tj. zmniejszenie aktywności fizycznej. Wskazane jest też schładzanie ograniczające ewentualny obrzęk kolana. Jeśli przyczyną jest stan zapalny toczący się w kolanie lub ostry uraz stawu, należy ten stan dokładnie zdiagnozować. Lekarz podejmuje decyzję co wdrożenia leków przeciwzapalnych oraz wykonania punkcji torbieli. Punkcja torbieli polega na jej nakłuciu, a następnie aspiracji treści tak, aby całkowicie opróżnić torbiel z płynu. Płyn może zostać przekazany do badań, np. na posiew. W okresie po punkcji wskazany jest odpoczynek i unikanie gwałtownych ruchów w stawie kolanowym. Celem jest zasklepienie wrót torbieli i zapobieganie nawrotom powstawania cysty Bakera.

Jeśli problem nawraca i torbiel Bakera po raz kolejny pojawia się w dole podkolanowym, lekarz może rozważyć zabieg operacyjny. Operacja przeprowadzana jest najczęściej metodą artroskopową i uwzględnia czynności naprawcze struktur wewnątrzstawowych mogących stanowić przyczynę nawracającego wysięku. Następnie operator zamyka połączenie między przestrzenią po torbieli Bakera a jamą stawu. Jeśli przyczyna tkwi wyłącznie w upośledzonym mechanizmie zastawkowym tylnej ściany kolana, można ograniczyć zabieg jedynie do zaszycia połączenia torbieli z jamą stawu.