Niestabilność stawu ramiennego – leczenie

Niestabilność stawu ramiennego jest częstym powikłaniem zwichnięcia barku. Ze względu na budowę anatomiczną stawu ramiennego, tj. głowa o dużej powierzchni i relatywnie niewielka i płytka panewka łopatki, staw ramienny jest bardzo podatny na zwichnięcia.

Pierwsze zwichnięcie z naruszeniem funkcji obrąbka wywołuje niestabilność mechaniczną i predysponuje do nawracających podwichnięć lub zwichnięć. Kolejne przemieszczenia głowy poza obrąb panewki grożą postępującymi uszkodzeniami obrąbka, chrząstki, a nawet części kostnej panewki i kości ramiennej. Konieczne jest wtedy leczenie operacyjne nakierowane na przywrócenie strukturalnej stabilności stawu ramiennego.

Zwichnięcie stawu ramiennego

Zwichnięcie następuje głownie wskutek upadku na kończynę górną lub w wyniku nagłego silnego szarpnięcia za ramię. Dyscypliny sportowe, w których występuje częste zwichnięcie stawu ramiennego to piłka nożna, football amerykański i inne sporty kontaktowe, jeździectwo i narciarstwo. Do objawów zwichnięcia stawu ramiennego należą: ból, niemożność czynnego wykonania ruchu ramieniem oraz możliwy obrzęk u szczupłych osób. Brak podjęcia odpowiedniego leczenia skutkuje osłabieniem kończyny dolnej i upośledzeniem jej funkcji.

Rodzaje uszkodzeń obrąbka stawu ramiennego

Wyróżnia się poniższe rodzaje uszkodzeń obrąbka stawu ramiennego:

• Bankarta – uszkodzenie przednio-dolnej części obrąbka
• Perthesa – uraz obrąbka bez towarzyszącego przemieszczenia fragmentu obrąbka
• ALPSA – oderwanie przednio-dolnej części obrąbka z przesunięciem odłamu w kierunku dośrodkowym,
• GLAD – uraz przednio-dolnej część obrąbka z uszkodzeniem chrząstki głowy kości udowej,
• Odwróconego Bankarta – uszkodzenie tylnej części obrąbka,
• POLPSA – uszkodzenie tylnej części obrąbka z oderwaniem torebki stawowej z okostną.

Diagnostyka uszkodzeń obrąbka stawowego

Najbardziej dokładną metodą diagnostyczną struktur wewnątrzstawowych barku jest artrografia rezonansu magnetycznego. Dobrą ocenę pozwala przeprowadzić także sam rezonans magnetyczny barku. Badanie MRI umożliwia zaplanowanie metody operacyjnej, dlatego badanie to stanowi złoty standard w diagnostyce uszkodzeń wewnątrzstawowych.

Leczenie operacyjne niestabilności stawu ramiennego

Zabieg przeprowadzany jest metodą artroskopową lub metodą otwartą. Wybór metody zależy od rodzaju i rozległości uszkodzenia obrąbka oraz towarzyszących urazów w okolicy stawu ramiennego. Znaczenie mają ponadto preferencje ortopedy – tj. doświadczenie w określonych technikach operacyjnych. Zaletą artroskopii barku jest niewątpliwie mniejsza ingerencja w tkanki, szybsze gojenie, minimalne blizny i wcześniejszy powrót do codziennej aktywności. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie uszkodzenia obrąbka udaje się leczyć artroskopowo i wtedy metodą z wyboru pozostaje metoda na otwarto.

Celem operacji jest przywrócenie prawidłowych anatomicznych warunków stawu ramiennego z naprawą obrąbka i ewentualnie kostną stabilizacją brzegu panewki. Obrąbek może być zszywany za pomocą specjalnych kotwic, dzięki czemu odtwarzamy kształt i dopasowanie dwóch powierzchni stawowych. Jeśli podczas zabiegu widoczne są inne patologie (przerost błony maziowej, urazy ściegien mięśni, uszkodzenia kostno-chrzęstne) zostają one zaopatrzone.

Jedną z metod wykonywanych w przypadku ciężkiego uszkodzenia obrąbka i kostnego ubytku panewki jest metoda Latarjet. Ten rodzaj zabiegu wykonywany jest na otwarto. Chirurg odcina i przemieszcza wyrostek kruczy łopatki na przedni brzeg panewki tak, aby przeszczepiona kość mechanicznie ograniczała przednie wysuwanie się głowy kości ramiennej.

Rekonwalescencja po zabiegu

Szwy zdejmowane są w 10-14 dniu po zabiegu. Do około 6 tygodnia po zabiegu zalecane jest noszenie specjalnej ortezy chroniącej operowany bark przed ruchami mogącymi uszkodzić reperowane struktury. Wtedy też rozpoczynają się właściwe ćwiczenia prowadzone pod nadzorem fizjoterapeuty. Bardzo istotne jest dostosowanie się do zaleceń specjalisty, m.in. ograniczeń zakresu ruchu w określonych kierunkach oraz stopniowe, ale systematyczne wzmacnianie mięśni obręczy barkowej. Powrót do codziennej aktywności jest możliwy u większości pacjentów w 6-10 miesiącu od zabiegu (zależnie od wykonywanej pracy).