Ewersyjne skręcenie stawu skokowego

Ewersyjne skręcenie stawu skokowego występuje rzadziej niż skręcenie inwersyjne, jednak skutki i powikłania tego urazu mogą utrudniać powrót do pełnej aktywności sportowej. Mechanizm skręcenia ewersyjnego polega na grzbietowym zgięciu w stawie skokowym górnym połączonym z odwiedzeniem i ewersją w stawie skokowym dolnym. Upraszczając, w momencie urazu stopa oparta jest o podłoże na bardziej przyśrodkowej krawędzi, a goleń jest zbliżona do stopy, która jest jednocześnie skierowana palcami na zewnątrz.

Jakie struktury mogą ulec uszkodzeniu?

Staw skokowy stabilizowany jest przez liczne więzadła. W ewersyjnym skręceniu kostki dochodzi przeważnie do uszkodzeń więzadeł położonych po przyśrodkowej stronie stawu. Do więzadeł tych zalicza się:

• więzadło piszczelowo-skokowe,
• więzadło piszczelowo-piętowe,
• więzadło piszczelowo-łódkowe.

Razem więzadła te tworzą tzw. więzadło trójgroniaste (deltoid ligament). Więzadło posiada w poszczególnych częściach wiązki powierzchowne oraz wiązki głębokie.

Izolowane uszkodzenie więzadła trójgroniastego zdarzają się bardzo rzadko. Najczęściej dochodzi do jednoczesnego złamania kości strzałkowej („kostki bocznej”) lub uszkodzeń więzozrostu piszczelowo-strzałkowego. Dodatkowo może dojść do uszkodzenia chrząstki stawu skokowego.

Objawy ewersyjnego skręcenia stawu skokowego

Skręceniu towarzyszy bolesność i obrzęk przyśrodkowej strony stawu skokowego. Nasilenie objawów zależne jest od rozległości i stopnia uszkodzeń poszczególnych warstw więzadła trójgroniastego.

Objawy towarzyszącego złamania kości strzałkowej (kostki bocznej) to: stały, silny ból po bocznej stronie stawu, niemożność pełnego obciążenia kończyny, tkliwość palpacyjna na kostce bocznej, obrzęk stawu skokowego.

Uszkodzenie więzozrostu piszczelowo-strzałkowego jest raczej trudne do zróżnicowania przez samego pacjenta. Czasami obserwuje się ból z przodu goleni nieco powyżej linii zgięcia stawu skokowego górnego, ból ten nasila się przy zgięciu grzbietowym stopy i jej odwróceniu palcami na zewnątrz. Ostateczne rozpoznanie możliwe jest podczas badania lekarskiego i po ocenie wyników badań obrazowych.

Diagnostyka

Badanie USG stawu skokowego umożliwia szybkie potwierdzenie urazu tkanek miękkich, tj. więzadeł i więzozrostu oraz ewentualnie uszkodzeń ścięgien mięśni. Dynamiczne USG pozwala wykonać próby stresowe i ocenić w czasie rzeczywistym wydolność uszkodzonych struktur. Badanie USG może być wykonane już podczas wizyty u ortopedy i nie wymaga specjalnego przygotowania.

Celem potwierdzenia lub wykluczenia złamania kostki, należy wykonać zdjęcie rentgenowskie stawu skokowego w projekcjach AP, bocznej i celowanej na widełki stawu skokowego. Gdy podejrzewa się tzw. wysokie złamanie kości strzałkowej, wskazane jest RTG pełnej długości kości goleni.

W przypadku podejrzenia uszkodzeń chrząstki stawu skokowego dodatkowo lekarz może zlecić wykonanie badania rezonansu magnetycznego.

Leczenie ewersyjnego skręcenia stawu skokowego

Wybór metody leczenia uzależniony jest od tego czy ortopeda zakwalifikuje uraz jako stabilny lub niestabilny. Stabilne uszkodzenia leczy się zachowawczo poprzez czasową immobilizację w ortezie typu Walker oraz rehabilitację. Niestabilne uszkodzenia oraz złamania kostki bocznej z przemieszczeniem zawsze leczy się operacyjnie poprzez nastawienie i stabilne zespolenie. Zabieg operacyjny często obejmuje także artroskopię celem śródoperacyjnego zaopatrzenia ewentualnych uszkodzeń chrząstki.

Rehabilitacja i powrót do sportu

Celem postępowania rehabilitacyjnego, zarówno w leczeniu zachowawczym jak i po leczeniu operacyjnym, będzie:

• niwelacja obrzęku,
• działanie przeciwbólowe,
• przywrócenie zakresu ruchomości w stawie skokowym,
• poprawa czucia głębokiego,
• trening poprawnego chodu,
• zwiększenie siły i wytrzymałości mięśni kończyny dolnej.

Powrót do sportu jest kwestią indywidualną i zależy od rozległości uszkodzeń i wybranej metody leczenia. Z reguły powrót do treningów możliwy jest w około 6-7 miesiącu od urazu.