DFO – dystalna osteotomia kości udowej

dfo dystalna osteotomia kosci udowej

DFO (distal femoral osteotomy) jest osteotomią polegająca na przecięciu kości udowej wraz z korekcją jej ustawienia. Osteotomia kości udowej jest często wykonywana u pacjentów z koślawością stawów kolanowych. Celem zabiegu operacyjnego jest przywrócenie prawidłowej liniowości kończyny dolnej oraz poprawa dystrybucji obciążeń w stawie kolanowym.

Jakie są wskazania do DFO?

Wyróżnia się trzy główne wskazania do osteotomii DFO. Pierwsze wskazanie dotyczy pacjentów, którzy mogą być narażeni na przyspieszony rozwój artrozy stawu kolanowego z powodu usunięcia łąkotki bocznej lub przyczyn genetycznych. Warunkiem wykonania osteotomii DFO jest zachowanie względnie zdrowej chrząstki w obrębie przedziału przyśrodkowego kolana. Korekcja koślawego ustawienia kolana pozwala odciążyć przedział boczny a nieco bardziej zwiększyć obciążania oddziałujące na chrząstkę przedziału przyśrodkowego. Korzyścią dla tych pacjentów jest uniknięcie lub przesunięcie w czasie zabiegu alloplastyki czyli wszczepienia sztucznej protezy kolana.

Drugą sytuacją, w której wskazana jest osteotomia DFO, jest potrzeba transplantacji łąkotki bocznej (całkowitego allograftu lub częściowego implantu syntetycznego) z ewentualnymi towarzyszącymi zabiegami naprawczymi chrząstki stawowej przedziału bocznego. Wyniki leczenia przeszczepów łąkotek i leczenia urazów chrząstki są lepsze przy jednoczesnym skorygowaniu osi stawu kolanowego.

Trzecią grupą pacjentów mogących odnieść korzyści z osteotomii DFO są osoby z przewlekłymi urazami więzadła pobocznego przyśrodkowego MCL (medial colateral ligament). Gojenie i przebudowa MCL może zachodzić w skróceniu więzadła, a ponadto przywrócenie prawidłowej osi kończyny zmniejsza ryzyko ponownego uszkodzenia więzadła.

Jakie są rodzaje osteotomii DFO?

Pierwszym wariantem jest osteotomia otwierająca wykonywana z dostępu bocznego. Chirurg ortopeda wykonuje małe nacięcie z boku nad kolanem. Następnie przecina kość udową pod kątem, kierując się skośnie w kierunku doogonowym. Szczelina osteotomii jest rozwierana w takim stopniu, w jakim potrzebna jest korekcja ustawienia odłamów, by przywrócić prawidłową oś obciążania kolana. Lekarz kontroluje uzyskany stopień korekcji dzięki śródoperacyjnym zdjęciom fluoroskopowym. Szczelina osteotomii może być wypełniona przeszczepami kostnymi, a następnie ustabilizowana specjalną płytką i śrubami. Większość ortopedów wybiera osteotomię typu otwartego.

Osteotomia DFO może być również wykonana z dostępu przyśrodkowego – jest to wtedy osteotomia typu zamkniętego. Chirurg ortopeda wycina w kości udowej skośny klin o określonej wysokości, a następnie zwiera ze sobą odłamy kości udowej.

Rekonwalescencja po osteotomii DFO

Pacjenci, którzy przeszli zabieg dystalnej osteotomii kości udowej, powinni odciążać operowaną kończynę zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego. Jest to konieczne do momentu uzyskania stabilnego zrostu kostnego. Zbyt wczesne pełne obciążanie mogłoby spowodować zbyt duże przeciążenie śrub spalających kość. U większości pacjentów konieczne jest odciążenie operowanej nogi przez okres około 6-8 tygodni poprzez chodzenie o kulach. Po wykonaniu RTG kontrolnego i potwierdzeniu zrostu kostnego, ortopeda pozwala na stopniowe obciążanie nogi.

Rehabilitacja polega na wyrównaniu ewentualnych różnic w napięciach mięśniowo-powięziowych po dwóch stronach kolana – mięśnie po stronie przyśrodkowej po operacyjnej korekcji DFO będą musiały pracować w skróceniu, a mięśnie położone po bocznej stronie kolana w wydłużeniu. Konieczna jest nauka prawidłowego wzorca chodu, ćwiczenia czucia głębokiego, ćwiczenia równoważne. Sportowcy mogą powrócić do uprawianej dyscypliny w około 6-8 miesiącu od zabiegu.

Wyniki osteotomii DFO

Osteotomia DFO przy dobrej kwalifikacji do zabiegu daje dobre wyniki odległe leczenia (obserwacje 10 lat po operacji).

Przeciwwskazania do zabiegu

  • otyłość znacznego stopnia,
  • choroby metaboliczne mogące negatywnie wpływać na zrost kostny,
  • nikotynizm – u palaczy może wystąpić utrudnione gojenie tkanek miękkich oraz powikłania związanie ze zrostem kostnym,
  • zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe stawu kolanowego – w tym wypadku konieczne może się okazać wykonanie zabiegu wszczepienia endoprotezy stawu kolanowego.